बेलायती बाढी

बेलायती बाढी

कथा

रामहरि पौड्याल

भरतपुर १२/१९३, बसन्त चोक, चितवन

आज ग्रेट आउज नदीमा ठुलो बाढी आएको छ | मेरा स्मृतिका बाढीझैं | हन्स्ट्याण्टनको सामुन्द्रिक तटसंग जोडिएको यो टाइडल रिभर किङ्ग्स्लिन एरियाको सुन्दरता हो | सामुन्द्रिक द्रिस्य बिर्साउने | बिचको सुन्दरतालाई सम्झाउने | समुन्द्रका उत्ताल तरंगहरुसंगै यसका आकारहरु क्षण भरमै बढ्ने र घट्ने हन्छ | बिहान शान्त हुन्छ | बेलुका सामुन्द्रिक छालसंगै सम्मर सुर भएर उर्लिन्छ  | ग्रेट आउज समुन्द्रझैँ लाग्दछ बिशाल | सेलरहरु, बोटिङ्गका पारखीहरु , माछा मार्नेहरु सबैलाई आकर्षित गर्दछ ग्रेट आउजले | टाउन सेन्टर र वेस्ट लिनलाई जोड्ने सानो फेरी (पानीजहाज ) ब्यस्त हुन्छ मान्छेहरु ओसार्न |

मर्निङ्ग वाकमा हिंड्नेहरु |

जगरहरु , रनका फ्यानहरु |

कुकुर डुलाउनेहरु |

नदी किनारमा हराउनेहरु |

फोटोका पारखीहरु |

म्याराथुनका तयारीमा  रनर हरु |

स्केटिङ्ग्मा रम्नेहरु |

सबै सबैलाई लोभ्याउने / मायाबी त्राटक फैलाउने

यो रमणीय नदि किनार हो सबैको !

टेलिफोनको घन्टी बज्यो- 

टिनिन्न ! 

टिनिन्न !! 

टिनिन्न !!!

दौडिएर उठाउछु |

टेलिफोन एलर्ट ! 

साउथ लिनको  ग्रेट  आउज नदीको छेउ छाउको  एरियामा ठूलो बाढी आउंदै छ |

सतर्क रहनु होला |

सम्पर्कमा बस्नु होला |

महत्तोपुर्ण सामानहरु भुँइ तलामा नराख्नु होला | मुल गेट र ढोकामा बेरियरकोलागि बोरामा बलुवाहरु ठिक्क पार्नु होला |

सुरक्षित स्थानमा जानु होला |

इन्सुरेन्सको पोलिसी सम्बन्धि कागजातहरु ठिक्क पार्नुहोला ।

होम इन्सुरेन्स ! कन्टेन्ट इन्सुरेन्स !!

इन्सुरेन्स कम्पनीको कन्ट्रयाक नम्बर !

आफ्नो पोलिसी तम्तयार राख्नुहोस ।

इमर्जेन्सी फर्स्ट एड किटहरु ठिक्क राख्नुस ।

आफुलाई चाहिने अति आबस्यकीय बस्तुहरुको यथोचित भण्डारण गर्नुहोला ।

चन्चल मन  | हतास मनस्थिति | अस्थिर दैनन्दिनी | के होला ? कसो होला ?

इमेल खोल्छु सबैभन्दा माथि तेइ इन्भाइरोमेण्टल एजेन्सीको फ्लड एलर्ट ! त्यहि व्योहोरा ! त्यहि साबधानी !! मोबाइलको म्यासेज देखेर खोल्छु त्यहाँ पनि त्यहि फ्लड एलर्ट ! त्यहि व्योहोरा ! त्यहि साबधानी !! म तिरमिराउछु | होइन आज बढीले बडार्छ कि क्याहो ?

हरेक घण्टा घन्टामा इन्भाइरोमेण्टल एजेन्सीको फ्लड एलर्ट ! त्यसबाट हुन सक्ने जन धनको  क्षतिलाई न्यूनीकरण गर्ने राज्यको पूर्ब तयारि | पूर्व सतर्कता | इन्भाइरोमेण्टल एजेन्सीको  चुस्त दुरुस्त आफ्नो काम प्रति म छक्क पर्छु | मलाई आफ्नो देशले हरेक बर्ष खेप्ने यसप्रकारका बाढी पैरो र तिनले निम्त्याउने बर्बादीको द्रिस्य आँखाभरी आउछन तुलनमा |

यस्तै छिटो छरितो बाढी ब्यबस्थापन, प्राकृतिक बिपत्तिहरुको ब्यबस्थापनको कार्य कौशलता मैले सिक्ने केहिले ? मेरो देश ले पाउने कहिले ? नमरुन अनाहकमा मेरा आफ्ना बा काकाहरु , मेरा आफ्ना मामा , माइज्युहरु , भाइ बहिनीहरु ........ कसै कसैले भोग्नु नपरोस यस प्रकारको बिपत | बाढी , पैरो | पूर्व जानकारीहरु उपलब्ध हुन् | बिपत आइ परे तुरुन्त उद्धार होस् सबैको | राज्य पुगोस तुरुन्त | मैले कामना गरि रहें आफ्नो देशको सम्भाव्य बिपत सम्झेर | दुई हात जोडी रहें प्रार्थनामा |

बाढी आउदै छ ! मनभरी एउटा सम्भाब्य सन्त्रास बोकेर बाच्नुको पीडा | काममा जानै पर्यो | केटा केटीलाई स्कुल पठाउनै पर्यो त्यहि खोलाको छेउ | तेइ ग्रेट आउजको किनारै किनार जानु पर्ने नानीहरुको व्हाइट फ्राएर्स चर्च अफ इंग्ल्याण्ड एकेडेमी | कतै ह्वात्त  बाढी आइपुग्ने त होइन ? मनभरी एउटा सन्त्रास बोकेर स्कुल पुर्याउदै गरेको मेरो मनमा खेलेका भावनाहरु |

नेपालका बाढीहरु स्मृतिमा नाच्छन | सम्मर सुर भएर बढेको नारायणी , तर्साउने बनेर लम्केको खगरी र मुटु धड़काउने गरि आउने कयर खोला | कयर खोला संगको मेरो निकटता | मेरो प्यारो मामा घर | कयर खोलाको उहाँहरुको सानिधय्ता | मेरो बुवाले बाँके बर्दियाको जगासंग तेइ कयर खोला साटे पछिका हाम्रा दिनहरु सबै सबै स्मृतिमा खेल्छन |

कयर खोलाले जग्गा लग्यो | कतिको उठिबास गर्यो | मैले कैले सुनिन त्यस्तो फ्लड एलर्ट ! मैले कैलेइ भोगिन राज्यको त्यो नमुना उपस्थिति | मैले कैलेइ देखिन तटबन्ध नियंत्रंका लागि चालिएको दीर्घ योजना | मेरो बुवाले दुख गरेर रोपेका सिसौका हजारौं बोटहरु बाढीले बगाएको क्षण | दुख गरेर रोपेको खेत बगरमा परिणत हुँदाको दुख | सम्मरसुर उर्लेको कयर खोलालाई बेल्छिको पुलबाट निरूपाए हेरिरहनु परेको बिबस क्षण | मेरा स्मृतिमा ताजा भएर खेल्छन | देशबाट हजारौं माइल टाढा बेलायतको यो बिकशित मुकुक सम्म पनि | आखिर प्रकृति कति शक्तिशाली छ क्षण भरमा बिनास निम्त्याउन | त्यसले कुनै भूगोल भनेर छुत्त्याउदैन | बिकसित अविकसित देश भनेर रोज्दैन | आट्यो प्रकृतिले भने सकियो सबथोक | मान्छेका अहंकारहरु ठूलो भनी लाग्ने दम्भहरु मात्र केहि क्षणका झुट्टा प्रलाप हुन् |

बार बर्षमा खोला फर्किन्छ भन्ने उखान चरितार्थ भएको थियो त्यो  क्षण | कयर खोलाले त्यो आफ्नो बिभस्त रुप हरेक बार बर्षमा देखाउंदै आएको कुरा मेरा आमा मामाहरु सुनाइरहनु  हुन्थ्यो | म जन्मेको साल पनि कयर खोलाले मेरा मामाघरमा ताण्डब निर्त्य देखाएको थियो रे | मेरी आमाले सुत्केरिमा माइतबाट पाउने न्यानो मायाँ समेत त्यो साल पाउनु भयेनरे ! म जन्मदै लुरे थिएँ रे | स्यार नपुगेको मलाइ कयर खोलाले समेत ठगेको बिर्तान्त आम बताउनु हुन्थ्यो |

कास्की सल्यानको पैराले हाम्रा पुर्खालाई खेदेको कुरा मेरी हजुरआमा र बुवाले भन्नु हुन्थ्यो |

कयर खोलाले धेरैलाई घरबार बिहिन बनाएर नयाँ मुलुक बर्दियातिर खेदेको कुरा मामा हरु भन्नु हुन्थ्यो |

बाढी संगको मेरो बिरोधाबास सायद नियति नै थियो कि ?

नेपालबाट हजारौं कोस टाढा भएपनि मेरा मनमा देश गाउँ घर र तिनका वरिपरि घट्ने यस्ता प्राकृतिक प्रकोप , बाढी पैरो तिनले  निम्त्याउने जन धनको  क्षति घुमी रहन्छन बाल स्म्रीतिलाई उजागर गर्ने गरि |

हरेक घण्टा घण्टामा आइरहने टेक्स्ट म्यासेज , बजी रहने टेलिफोनको घन्टी , र दिक्क लाग्दो एउटै  फ्लड एलर्टले  आक्रान्त म | काममा छु | भेटिएका सबैले फ्लड कै कुरा गर्छन | ग्रेट आउज नदी सम्मर सुर भएर आइरहेको बताउञ्छन |

साउथ लिनको ब्रिजको माथि नै आइ सक्यो !

टाउन सेन्टर भित्रै पसी सक्यो !!

इट्स रियल्ली स्केरी !

अर्काले थप्यो फ्लड माहात्म्य |

अशान्त मनोदशा बीच काममा जोति रहेको म |

फ्लडबाट बच्न सेन्ड ब्याग किन्न आएको सबै सकिएछ  |

लाञ्छ आज फ्लड़ले अर्काले भाबिस्यबाणी गर्यो  |

पचास वर्ष अघि पनि किन्ग्स्लिन मा यस्तै ठुलो बाढी आएको र मान्छे समेत मरेको इतिहास सुनायो अर्काले  |

सन् २०१५ मा बाढीले बेलायतको ५ बिलियन पाउण्ड बराबरको क्षति भएको तथ्यांक सुनायो अर्का बुज्रुकले |

  बाढी ग्रस्त नदीहरुको लेभलको सहि तथ्यांकलाइ आंकलन, जमिनको सतह , मौसमी पुर्बानुमान सबैलाई एनलाइज गरेर गरिने फ्लड एलर्टले धेरै जन धनको बिनासलाई रोक्न सकिँदो रहेछ |

कुन दशा लागेर खोलाको छेउमा घर किने छु पश्चातापमा बर्बराइ  रहेको म  |

दौडिस खोलाको छेउमा ?

देखियो तेरो बिउटिफुल लेन्ड स्केप ?

नाप्यो तेरो  किंग्स लिन पार्क रन ५ के ले

गेयर १० के ...

म्याराथुन ......

दौडी अब खोलै खोला !

पौडेल खोला खोला दौड़ेल !!

म भित्रको 'म' ले खिसी गरि रह्यो  |

कामको बाँकी दुई घण्टा मलाइ दुई जुग लागि रह्यो त्यस क्षण  |

मनभरी सन्त्रास बोकेर हुत्तिदैं घरतिर लाग्छु । बाटामा मान्छेहरुको भीड ग्रेट आउजको किनारा भरि देख्दा मुटु ढक्क भएर आउँ छ  । मनभरी साना छोरीहरु श्रीमतीको तस्बिर नाच्छ  । श्रीमतीले  त भनेकी थिई सबै सामान माथि राख बाबा  । फ्लड एलर्ट आको आइ छ  । तर मैले त्यस्ता फ्लड एलर्टलाई सधैं झैं सामान्य ठानेर पेलि दिएको थिएँ  । पहिले सुरुमै  नदि किनारैमा पुगें  । मान्छेहरु हात हातमा टर्च लाइट बोकेर उर्लंदो ग्रेट आउजलाई नियाल्दै थिए  ।

आकास सफा थियो । टाढा टाढा ताराहरु चम्किरहेका थिए । तिनको चम्काई फैलिएर बिशाल  भएको ग्रेट आउजमा  पर्दा त्यो देदिप्यमान देखिन्थ्यो । नजिकैको रुखहरुमा बास बसेका  चरा चुरिंगीहरुको किरिङ्ग्मिरिङ्ग र जम्मा भएका मान्छेहरुको खल्बल्ले एउटा छुट्टै भबितब्यको  आभाष दियो  रातको चक्मन्नातामा पनि ।

व्हाट अ  डिज्यास्टर !

नेक टु नेक !!

एनी मिनट ...

खस खुस गरि रहेका थिए  । भगवान पुकारी रहेका थिए  । भगवानलाई धन्यबाद ! अजैता बगाई सकेको रैनछ  । एउटा लामो श्वाश फेरें मैले  । फ्लड रिस्क एसेस्मेन्ट  र प्लानिंग लेभेलमै इन्भाइरोमेण्टल एजेन्सीसंग सहकार्य गरेर मात्रै नयाँ घरहरु बनाउनु पर्ने  अनिबार्य नियमलाई सबैले पालना गर्नाले यस प्रकारका सम्भाब्य दुर्घटनाबाट ठुलो क्षति हुन पाउदैन ।

 रातको चकमन्न शुन्यतामा ग्रेट आउज आफ्नो रौद्र रुप देखाई रहेको थियो  । साराको  निँद र खुसि हरेर खित्का छाडेर हाँसिरहेको थियो सम्मर सुर बनेर  । एक बित्ता मात्रले साउथ लिन बाँचेको थियो त्यस दिन  । घर भित्र पस्छु  । सबै भयमिश्रित देखिन्छन  । समाचार बिबिसी / फ्लड एलर्ट सर्बत्र देखिन्छ  । मिनेट मिनेटको अब्ड़ेट आइरहेको छ  । कुन ठाँउमा बाढी पस्यो  । कुन ठाँउमा के कति धन जनको क्षति भयो  । टाउन सेन्टरको कस्टम हाउस सम्मै आयो रे  ।

वेस्ट लिन भित्र पस्यो रे  ।

स्पाल्डिङ्ग खत्तमै भयो  ।

................

किन ढिलो आको  ? हामीलाई कस्तो डर लाग्यो  ।घर भरि रुन्चे श्वोर गुञ्जिञ्छ  । म सबैलाई  सान्तोना दिन्छु । केहि हुँदैन  । एलर्टको समय सकियो । अब नर्मल हुन्छ भन्दै  ।

मनभित्रको डरलाई लुकाउन्दै सबैलाई फ़काउछु  । 

सम्प्रति: संयुक्त अधिराज्य बेलायत